Археалагічныя знаходкі, зробленыя ў 2017 годзе, абвяргаюць меркаванне пра тое, што беларуская гісторыя сумная
Sputnik склаў рэйтынг самых цікавых археалагічных знаходак 2017 года.
У час летняга сезона палявых даследаванняў было зроблена мноства адкрыццяў. Зараз навукоўцы вывучаюць свае знаходкі, а мы ўспомнім пяць самых важных артэфактаў, што ўзбагацілі беларускую гісторыю.
Старэй Тутанхамона
У Віцебскай вобласці на старажытным тарфяніку кандыдат гістарычных навук Максім Чарняўскі выявіў касцяную лыжку эпохі неаліту.
Самае галоўнае, што яна захавалася ў цалкам унікальных прыродных умовах. Пры гэтым узрост знаходкі складае прыблізна чатыры тысячы гадоў, а гэта значыць, што яна старэй на цэлую тысячу гадоў знакамітай пахавальнай маскі Тутанхамона.
Максім Чарняўскі распавёў, што гэта другая падобная знаходка ў Беларусі, прычым першая была знойдзена літаральна ў дзесятку метраў ад другой і зараз захоўваецца ў Акадэміі навук.
Навукоўцы таксама змаглі дзякуючы характэрным прыкметам усталяваць, што чатыры тысячы гадоў назад гэтай касцяной лыжкай карыстаўся праўша.
Молат Тора
Ні для каго не сакрэт, што старажытны гандлёвы шлях «з варагаў у грэкі» праходзіў праз усю сучасную Беларусь па рэках. На працягу доўгага часу беларускія археолагі знаходзілі розныя артэфакты, звязаныя з эпохай вікінгаў.
У гэтым годзе ўпершыню студэнты гістарычнага факультэта БДУ падчас раскопак знайшлі тры цалкам захаваыя амулета нарманаў — молатаў Тора».
Па словах кіраўніка археалагічнай практыкі гістфаку БДУ Віталя Сідаровіча, унікальнасць дадзенай знаходкі складаецца ў тым, што, як правіла, амулеты вырабляліся з жалеза, якое схільна разбурэння.
Гісторыкі вызначылі, што «малаты Тора» былі зробленыя ў Скандынавіі на рубяжы IX—X стагоддзяў нашай эры. Знайшлі ж іх на гарадзішчы Кардон, якое было гандлёвым фарпостам варагаў на поўначы сучаснай Віцебскай вобласці.
Дарэчы, гарадзішча Кардон значна старажытней за знакамітае Гнёздава, што знаходзіцца пад Смаленскам. Беларускія гісторыкі разлічваюць, што дзякуючы даследаванням на Кардоны будзе зроблена яшчэ нямала знаходак.
Пячатка Еўфрасінні Полацкай
З імем Еўфрасінні Полацкай звязаны і будаўніцтва архітэктурнага помніка — Спаса-Праабражэнскага храма, і знакаміты крыж, зроблены Лазарам Богшам, што быў страчаны і не так даўно адноўлены.
Археолагі ўжо не першы год даследуюць тэрыторыю Спаса-Еўфрасіннеўскага манастыра ў Полацку. У жніўні ў ходзе раскопак каля храма, пабудаванага першай беларускай святой, была знойдзена пячатка XII стагоддзя.
Гэта спецыяльная віслая пячатка, якую выкарыстоўвалі ў сярэднія вякі ў Беларусі для змацавання важных дакументаў. Па характэрных малюнках і надпісу на пячатцы — «Госпадзе, дапамажы рабе Сваёй Офросинье на шматлікая лета», археолагі вызначылі, што артэфакт належаў самой Еўфрасінні Полацкай.
Шахматы Вітаўта
У Гродне працягваецца рэканструкцыя Старога Замка, якую сур’ёзна крытыкуюць гісторыкі. Падчас падрыхтоўчых работ на тэрыторыі замка праводзіліся раскопкі.
Археолагі знайшлі шахматную фігуру, выкананую з косці. Ладдзя, на думку навукоўцаў, не толькі зробленая на вобраз і падабенства рэальных судоў, якія выкарыстоўвалі ў сярэднія вякі, але і адносіцца да XIV стагоддзю, калі Вялікім князем Літоўскім быў Вітаўт.
Падобную знаходку ў Гродне зрабілі ў далёкім 1931 годзе. Падобную постаць знайшоў на Замкавай гары заснавальнік і дырэктар Гродзенскага археалагічнага музея Юзэф Ядкоўскі.
Крыж часоў Лівонскай вайны
Беларусь з-за свайго геаграфічнага становішча неаднаразова станавілася тэатрам баявых дзеянняў. Падчас раскопак пад кіраўніцтвам старэйшага навуковага супрацоўніка НАН Беларусі Марата Клімава ў Віцебскай вобласці знайшлі касцяны крыж памерам з далонь.
Гісторыкі вывучалі тэрыторыю былой крэпасці Сокал, якая была спаленая ў ходзе Лівонскай вайны ў XVI стагоддзі. Навукоўцы мяркуюць, што крыж належаў камандзіру стральцоў з войска Івана Грознага.
Унікальнай акалічнасцю з’яўляецца тое, што археолагі ведаюць дакладную дату, калі крыж апынуўся пахаваны ў зямлі. Крэпасць Сокал была спаленая войскам ВКЛ пад кіраўніцтвам Стэфана Баторыя 25 верасня 1579 года.
