965 – 972 гг. – удзел Смаленскіх крывічоў і дрыгавічоў у ваенных паходах Святаслава Пасля гібелі Ігара ад рук драўлян ў 945 г. кіраванне Кіеўскай дзяржавай узначаліла яго жонка Вольга. Жорстка расправіўшыся з драўлянамі, яна ў 947 г. адправілася ў наўгародскія землі ўсталёўваючы на сваім шляху аброк і даніну. Шлях […]
Полацк
Даследаванні і канцэпцыі. У 1920-1950-я гг. разгарнулася палеміка аб размяшчэнні пачатковага Полацка. На гэты конт існавала две версіі: Полацк быў заснаваны 1) на так званым гарадзішчы (А.М. Ляўданскі), 2) на так званым Верхнім замку (А.Р. Мітрафанаў). Тэрыторыя Полацка ў 1-й палове X ст. А.М. Ляўданскі. Пошукі самай старажытнай часткі Полацка – “града” […]
Сярод жанчын-асветніц Ефрасіння (Еўфрасіння) Полацкая (1104 – 1173) з’яўляецца найбольш яркай постаццю. Аднак жыццё і дзейнасць гэтай падзвіжніцы кніжнай справы на Беларусі, фундатаркі і педагога немагчыма апісаць грунтоўна з-за адсутнасці дакументальных крыніц. Пра яе жыццё і дабрачыннасць распавядае толькі адна аповесць: “Жыціе і смерць святой і блажэннай і найпадобнейшай Ефрасінні, ігуменні манастыра […]
“Каляндарны бунт” у Полацку Ператварыўшыся ў сур’ёзную эканамiчную сiлу, гараджане заставалiся прынiжаным падатным саслоўем. Iх iнтарэсы апынулiся ў рэзкай супярэчнасцi, па-першае, з прывiлеямi свецкiх i духоўных феадалаў, а, па-другое, унутры горада назiралiся пэўныя непаразуменнi памiж асобнымi сацыяльнымi групамi. Вось чаму насельнiцтва гарадоў i мястэчак Беларусi вяло ўпартую барацьбу за свае […]
Польскае выдавецтва „Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej” прадставіла гістарычны комікс прысвечаны аблозе Полацка войскамі Стэфана Баторыя ў 1579 годзе. PDF-версію комікса можна спамваць тут (pl). Аўтарам польскага тэкста з’яўляецца Павел Пшэздзецкі з Вайсковага бюро гістарычных даследванняў, а малюнкі зроблены Раманам Гаеўскім. Комікс апавядае пра вызваленне Полацка войскамі Стэфана Баторыя ад маскоўцаў. […]
Як вядома, полацкі князь Брачыслаў Ізяславіч (1003-1044 гг.) лічыцца заснавальнікам г. Браслава, пачатковая назва якога «Браслаўль», «Брачыслаўль». Але заснаванне гэтага паўночнага горада Полацкай зямлі — толькі адна старонка рознабаковай дзейнасці полацкага князя. Яго роля як мудрага ўладара і гнуткага палітыка дагэтуль не атрымала належнай ацэнкі ў беларускай гістарычнай навуцы. Аналіз […]
У старажытнарускіх летапісах сустракаецца цікавае пасведчанне аб знаходжанні полацкіх князёў у візантыйскай ссылцы разам з сем’ямі на працягу дзесяці гадоў (1129 – 1139 гг.): «У год 6638 (1129)… у той жа год саслаў Мсціслаў полацкіх князёў пераступілі крыжацалаванне». У іншым месцы летапісы названы і імёны выгнаннікаў: «У год 6648 (1139)… У […]
У 1992 годзе менскі гісторык Сяргей Тарасаў заўважыў супярэчнасьць паміж афіцыйнай канцэпцыяй хросту Беларусі зь Кіева ля 988 году і фактамі моцных сувязяў тагачаснага Полацку і Турава з Скандынавіяй. Сёньняшні артыкул прысьвечаны малавядомым і сэнсацыйным падзеям хросту палачан каля 986 году, адноўленым на падставе скандынаўскіх крыніцаў. Наш герой – вікінг […]
Старажытныя гарады Беларусi месцiлiся па асобных рэгiёнах, тэрыторыях былых княстваў, у межах якiх яны развiвалiся. Паўночную i значную частку цэнтральнай Беларусi (сучасная Вiцебская вобласць, поўнач Мiнскай) займала Полацкая зямля – адно з мацнейшых раннефеадальмых княстваў Усходняй Еўропы. Да пачатку XIII ст. яго валоданнi дасягалi Рыжскага залiва. У нiжнiм Падзвiннi (у […]