Культура ўсходнелітоўскіх курганоў (Rytų Lietuvos pilkapių kultūra • Культура восточнолитовских курганов, IV – XII стст.) – культура балцкіх плямён, якія пражывалі на тэрыторыі ўсходняй Літвы і паўночна-заходняй Беларусі. Найбольш даследаванымі помнікамі з’яўляюцца курганы, спецыфічнымі рысамі якіх былі: акруглая у плане форма, абкладка каменнымі вянкамі, прадаўгаватыя ямы (на познім этапе). З […]
Літва
VIII ст. да н.э – XIII ст. Вядомы таксама як судовы, судзіны, дайнова. Група заходнебалцкіх пллямёнаў, якія ў 1-м – пач. 2-га тысячагоддзя жылі паміж Нёманам на ўсходзе і р. Нараў, Вялікімі Махурскімі азёрамі (Польшча) на захадзе. Існуе меркаванне шэрагу даследчыкаў, што першапачаткова тэрыторыя рассялення яцвягаў была нашмат шырэйшай. Асноўныя […]
Вывучаючы гісторыю Беларусі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага нявольна задаешся пытаннем: што агульнага мае сучасная Літоўская Рэспубліка з гэтай магутнай сярэднявечнай дзяржавай? А таксама чаму самая паўнёвая з прыбалтыйскіх дзяржаў носіць такую назву, і ці тоесны народ гэтай дзяржавы ліцвінам Вялікага Княства? Вядома, што кожны народ імкнецца стварыць уласную дзяржаву […]
Імя Міндава ўпершыню сустракаецца ў летапісах пад 1219 г. у сувязі з ягонай дамовай з галіцка-валынскімі князямі супраць Польшчы. У адным з беларускіх летапісаў – «Хроніцы Быхаўца» – апавядаецца, што, забіўшы частку сваіх супернікаў і выгнаўшы на чужыну іншых, Міндаў у 1235 г. «пачаў княжыць ва ўсёй зямлі Літоўскай адзін, меў […]
Пасля ўтварэння Вялікага Княства Літоўскага нашыя продкі нейкі час яшчэ працягвалі традыцыйна называць сябе па найменні колішніх дзяржаваў-земляў – «палачане», «віцябляне», «случане». Аднак у свядомасці і ў пісьмовых крыніцах пачалі сцвярджацца новыя назовы, якія адлюстроўвалі жыццё ў агульнай дзяржаве. Доўгі час існавалі дзве асноўныя формы самаазначэння нашых продкаў: «Русь» («русіны») […]
Пачатак фармаванню беларускай народнасці быў пакладзены ў перыяд існавання звязаў плямёнаў і стварэнні на тэрыторыі Беларусі Полацкага, Тураўскага, Смаленскага і іншых княстваў. Уваходжанне беларускіх земляў у склад Вялікага княства Літоўскага стварыла ўмовы для далейшага фармавання беларускай народнасці. Неабходнасць сумеснага супрацьстаяння агрэсіі крыжакоў і мангола-татараў і ўваходжанне беларускіх земляў у склад ВКЛ, спрыяла пераадоленню феадальнай […]
Ha працягу 2-га тысячагоддзя назоў «Літва» ў розныя часы меў розны сэнс. Урэшце, ужо ў XX ст. ён набыў чатыры галоўныя значэнні: старажытнае (летапіснае) племя і тэрыторыя, якую яно засяляла; Вялікае Княства Літоўскае; гістарычны рэгіён, які традыцыйна звалі Літвою, пасля таго як Вялікае Княства Літоўскае знікла з палітычнай карты; новая дзяржава (Летува), […]
У пачатку XI ст. з’яўляецца першае датаванае паведамленне пра Літву. Да гэтага яна двойчы ўпаміналася ў недатаванай частцы «Аповесці мінулых гадоўк першы раз — у пераліку народаў, якія адносіліся да роду Яфета, другі раз — у пераліку тых плямёнаў, што не адносіліся да Русі і давалі ёй даніну. На жаль, […]