Культура ўсходнелітоўскіх курганоў (Rytų Lietuvos pilkapių kultūra • Культура восточнолитовских курганов, IV – XII стст.) – культура балцкіх плямён, якія пражывалі на тэрыторыі ўсходняй Літвы і паўночна-заходняй Беларусі. Найбольш даследаванымі помнікамі з’яўляюцца курганы, спецыфічнымі рысамі якіх былі: акруглая у плане форма, абкладка каменнымі вянкамі, прадаўгаватыя ямы (на познім этапе). З […]
Старажытны перыяд
42 артыкулаў
(90 тыс. год да н.э. – VIII ст.)
Старажытны перыяд беларускай гісторыі пачынаецца са з’яўленнем старажытнага чалавека на тэрыторыі Беларусі 100-40 тыс. гадоў назад. Цёплыя перыяды ў Еўропе змяняліся халоднымі і наадварот. Чалавецтва ў сваім развіцці прайшло агульнавядомыя перыяды: каменны век, бронзавы век і жалезны век.
Жалезны век або ранняе сярэднявечча стала світанкам новай эпохі. Большасць навукоўцаў з многіх краін давялі, што значныя тэрыторыі усходняй Еўропы засялялі балцкія плямёны. Гэта перыяд V-III стст. да н.э. Першыя плямёны гэтай эпохі, якія засвоілі культуру вырабу жалеза, характэрнай керамікі былі мілаградцы — плямёны мілаградскай культуры, названай так па гарадзішчы каля вёскі Мілаград на Гомельшчыне. Мілаградская культура ўжо з’яўляецца першай ілюстрацыяй жыцця старажытнага грамадства будучай Літвы-Беларусі, а пачыналася ўсё з гісторыі Няўрыды. Неўры рассяліліся ад Буга да Сожа, гэта практычна тэрыторыя дзе ў будучым нашчадкі мілаградцаў назавуцца Дрыгавічамі і Радзімічамі.
А да VIII ст. на больш абшырнай тэрыторыі Ўсходняй Еўропы заяўляюць пра сябе тры дзяржаўныя ўтварэнні: Полацкае, Тураўскае і Смаленскае княствы здесь.
Вельбарская археалагічная культура (I – пач. V стст.), насельніцтва якой атаясамліваецца з народамі, якія ўваходзілі ў племянны саюз готаў, сфарміравалася ў I ст. на польскім Памор’і. У II ст. адбылося значнае перамяшчэнне носбітаў культуры на паўднёвы ўсход, праз палескія балоты на Украіну і Прычарнамор’е. Назва паходзіць ад могільніка Вельбарк – […]
VIII-VII ст. да н.э. – VIII ст. Вытворчасць жалеза на тэрыторыі Беларусі пачалася ў канцы VII-VI стст. да н.э. Жалеза тут выплаўлялі з балотнай руды ў невялікіх печах-домніцах, якія знойдзены пры раскопках гарадзішчаў Лабеншчына, Канькі, Свідна (Лагойскі р-н) і інш. У жалезаробных майстэрнях жалеза здабывалі і выраблялі з яго рэчы […]
Паселішчы Крывінскага тарфяніку – група археалагічных помнікаў ля в. Асавец (Бешаковіцкі р-н) і Галоўск (Сенненскі р-н) на тарфяннікавым пабярэжжы р. Крывінка (54°54’58” N, 29°32’40” E). Адносяцца да эпохі неаліту і бронзавага веку (4-е – сяр. 2-га тыс. да н.э.). Частка матэрыялаў адносяцца да паўночнабеларускай культуры. На сённяшні дзень у мікрарэгіёне […]
Днепра-дзвінская культура (VIII ст. да н.э. – IV ст. н. э.) – археалагiчная культура ўсходне-балцкіх плямён, якія ў VIII ст. да н.э. – IV / V стст. н.э. жылі ў басейнах Дзвіны і Верхняга Дняпра. Суіснавала побач і адначасова з культурай штрыхаванай керамікі, з якой мае шмат агульнага. Як і […]
Верхнедняпроўская культура (кан. 5 – 3 тыс. да н.э.) – археалагічная культура неалітычных плямён, якія у канцы 5-га – 3-м тыс. да н.э. насялялі тэрыторыю ўсходняй Беларусі ў басейне Дняпра і яго левабярэжных прытокаў, а таксама ў сярэднім і ніжнім Пасожжы. Помнікі культуры доўгі час былі аб’яднаны ў лакальныя варыянты […]
Распачаты ў 370-я гады масавы рух гунаў на захад даў штуршок т.зв. Вялікаму перасяленню народаў. Заваяваўшы аланаў Паўночнага Каўказа, гуны на чале са сваім правадыром Баламберам перайшлі Дон, разграмілі ў 375 годзе готаў у Паўночным Прычарнамор’і, падпарадкавалі вялікую частку остготаў і прымусілі вестготаў адступіць у Фракію. Да 376 года Старажытная […]
Калочынская культура (V – VII стст.) – археалагічная культура, носьбіты якой у V-VII ст. насялялі Беларускае Падняпроўе, Пасожжа, Падзясенне, вярхоўі Сулы і Сейма, басейн Ніжняй Прыпяці. Назва паходзіць ад комплекса помнікаў каля в. Калочын (Рэчыцкі р-н). Лёс культуры выпадае на перыяд рассялення славян ва Усходняй Еўропе. Сярод характэрных сваеасаблівасцяў культуры […]
Банцараўская археалагічная культура (V – VIII стст.) – культура, якая існавала ў V – VIII стст. на тэрыторыі Сярэдняй і Паўночнай Беларусі, дзе змяніла днепра-дзвінскую культуру і культуру штрыхаванай керамікі. Назву атрымала ад гарадзішча ля хутара Банцараўшчына пад Мінскам, размешчанага на левым беразе р. Свіслач (зараз вадасх. Дразды) на гары […]