Пражская культура (або пражска-корчакская культура, помнікі пражскага тыпу, помнікі тыпу Карчак, пражска-карчакская культура) — археалагічная культура славян IV — VII стст. на тэрыторыі ад Эльбы да правабярэжжа Сярэдняга Падняпроўя і паўночнай часткі басейна Паўднёвага Буга, ад польскага Памор’я да падунаўя і ўсходніх адгор’яў Альп. Найбольш характэрная прыкмета культуры – ляпны […]
Старажытны перыяд
46 артыкулаў
(90 тыс. год да н.э. – VIII ст.)
Старажытны перыяд беларускай гісторыі пачынаецца са з’яўленнем старажытнага чалавека на тэрыторыі Беларусі 100-40 тыс. гадоў назад. Цёплыя перыяды ў Еўропе змяняліся халоднымі і наадварот. Чалавецтва ў сваім развіцці прайшло агульнавядомыя перыяды: каменны век, бронзавы век і жалезны век.
Жалезны век або ранняе сярэднявечча стала світанкам новай эпохі. Большасць навукоўцаў з многіх краін давялі, што значныя тэрыторыі усходняй Еўропы засялялі балцкія плямёны. Гэта перыяд V-III стст. да н.э. Першыя плямёны гэтай эпохі, якія засвоілі культуру вырабу жалеза, характэрнай керамікі былі мілаградцы — плямёны мілаградскай культуры, названай так па гарадзішчы каля вёскі Мілаград на Гомельшчыне. Мілаградская культура ўжо з’яўляецца першай ілюстрацыяй жыцця старажытнага грамадства будучай Літвы-Беларусі, а пачыналася ўсё з гісторыі Няўрыды. Неўры рассяліліся ад Буга да Сожа, гэта практычна тэрыторыя дзе ў будучым нашчадкі мілаградцаў назавуцца Дрыгавічамі і Радзімічамі.
А да VIII ст. на больш абшырнай тэрыторыі Ўсходняй Еўропы заяўляюць пра сябе тры дзяржаўныя ўтварэнні: Полацкае, Тураўскае і Смаленскае княствы.
Паморская культура (Вейхяроўска-краташынская, усходнепаморская, паморска-падклёшавая, падклёшавых пахаванняў культура) археалагічная культура ранняга жалезнага веку плямёнаў, якія ў VII – III ст. да н.э. насялялі большую частку Польшчы (Мазовію, Малую Польшчу), заходняе Палессе і заходнюю Валынь. Вядома больш за 3000 помнікаў і месцазнаходжанняў. Характэрнай асаблівасцю паморскай культуры з’яўляюцца выкарыстанне для пахавання рэшткаў […]
Кіеўская культура — археалагiчная культура насельніцтва жалезнага веку, якое ў канцы II – сярэдзіне V ст. займала паўднёвы ўсход Беларусі, значную частку Сярэдняга Падняпроўя, Падзяснення і сумежныя раёны лесастэпу. З’яўляецца прамежкавым этапам паміж зарубінецкай і калочынскай культурамі. Характэрныя асаблівасці культуры: адкрытыя селішчы, як адзіны тып паселішчаў; грубаляпны таўстасценны посуд, сярод […]
На пэўным узроўні цывілізаванасці грамадства ўзнікла патрэба перадаваць думкі праз бар’еры адлегласці i часу. Найбольш раннімі знакамі пісьма былі спалучэнні прымітыўных малюнкаў, якія перадаюць толькі сэнс выказванняў, без падзелу на словы і тым больш без адлюстравання складу мовы. Такі від пісьма называецца піктаграфічным, ім карысталіся яшчэ ў першабытным грамадстве. 3 […]
Культура ўсходнелітоўскіх курганоў (Rytų Lietuvos pilkapių kultūra • Культура восточнолитовских курганов, IV – XII стст.) – культура балцкіх плямён, якія пражывалі на тэрыторыі ўсходняй Літвы і паўночна-заходняй Беларусі. Найбольш даследаванымі помнікамі з’яўляюцца курганы, спецыфічнымі рысамі якіх былі: акруглая у плане форма, абкладка каменнымі вянкамі, прадаўгаватыя ямы (на познім этапе). З […]
Вельбарская археалагічная культура (I – пач. V стст.), насельніцтва якой атаясамліваецца з народамі, якія ўваходзілі ў племянны саюз готаў, сфарміравалася ў I ст. на польскім Памор’і. У II ст. адбылося значнае перамяшчэнне носбітаў культуры на паўднёвы ўсход, праз палескія балоты на Украіну і Прычарнамор’е. Назва паходзіць ад могільніка Вельбарк – […]
VIII-VII ст. да н.э. – VIII ст. Вытворчасць жалеза на тэрыторыі Беларусі пачалася ў канцы VII-VI стст. да н.э. Жалеза тут выплаўлялі з балотнай руды ў невялікіх печах-домніцах, якія знойдзены пры раскопках гарадзішчаў Лабеншчына, Канькі, Свідна (Лагойскі р-н) і інш. У жалезаробных майстэрнях жалеза здабывалі і выраблялі з яго рэчы […]
Паселішчы Крывінскага тарфяніку – група археалагічных помнікаў ля в. Асавец (Бешаковіцкі р-н) і Галоўск (Сенненскі р-н) на тарфяннікавым пабярэжжы р. Крывінка (54°54’58” N, 29°32’40” E). Адносяцца да эпохі неаліту і бронзавага веку (4-е – сяр. 2-га тыс. да н.э.). Частка матэрыялаў адносяцца да паўночнабеларускай культуры. На сённяшні дзень у мікрарэгіёне […]
Днепра-дзвінская культура (VIII ст. да н.э. – IV ст. н. э.) – археалагiчная культура ўсходне-балцкіх плямён, якія ў VIII ст. да н.э. – IV / V стст. н.э. жылі ў басейнах Дзвіны і Верхняга Дняпра. Суіснавала побач і адначасова з культурай штрыхаванай керамікі, з якой мае шмат агульнага. Як і […]