1 000 000 г. н. – 10 000 г. н.
Раптоўныя кліматычныя змены, якія адбыліся на пачатку кайназою, прывялі да паступовага пахаладання, якое прыкметна ўзмацнілася каля 10 млн. год назад. У рэшце, 1 млн. гадоў назад, наступіла эпоха Вялікіх зледзяненняў1, якая і сфармулявала, значнай ступенню ландшафты сучаснай Беларусі. На поўнач Усходне-Еўрапейскай раўніны пачаў насоўвацца ледавік са Скандынавіі. На працягу многіх соцен тысяч гадоў ледавік то наступаў, то адыходзіў назад і знікаў і на зямлю зноў вярталася жыццё. На думку большасьці даследчыкаў, зледзяненні не меней 5 разоў пакрывалі часткова або поўнасцю тэрыторыю Беларусі.
За часы зледзяненняў канчаткова сфарміраваўся рэльеф тэрыторыі Беларусі і яе раслінны і жывёльны свет. Прыкладам такой дзейнасці ледавікоў з’яўляюцца марэнныя рэльефы, якія ўтвараліся за кошт марэнаў – матэрыялаў разбурэння горных парод, якія ледавік нёс з сабою і адкладываў на сваім шляху. У часы міжледавікоўяў, калі зноў вярталася цяпло, разбураліся марэнныя ўзвышшы, фарміравалася глеба, паводкі ад расталага лёду паглыблялі рачныя даліны, лясы набывалі характэрныя для сёняшніх дзён рысы: бярозава-хваёвыя, шыракалістыя, хваёвыя. Іх жыхарамі былі жывёлы, многія з якіх існуюць па сёняшні дзень. Але з чарговым наступам ледавіка яны знікалі і іх мейсца займалі пакрытыя доўгай поўсьцю маманты.
Плошчы зледзяненняў на тэрыторыі Беларусі
Лічыцца, што фарміраванне рэльефа поўдня Беларусі адбылася ўжо падчас трэцяга, Дняпроўскага зледзянення. У выніку чацьвёртага, Сожскага зледзянення, сфарміраваўся рэльеф Беларускай грады2 (сістэмы ўзвышшаў у цэнтральнай частцы Беларусі). На Беларускай градзе знаходзіцца найвышэйшы пункт Беларусі — Дзяржынская гара на Мінскім узвышшы (вышыня над узроўнем мора 345 м). Беларуская града мае складаную будову. Тут намножыліся магутныя тоўшчы (100—180, месцамі да 300 м) марэнных адкладаў чатырох ледавіковых эпох.
