Неўры – старажытны народ, які жыў у верхнім Прыдняпроўі. Па сведчаннях Герадота, землі неўраў на захадзе межавалі з агафірсамі, на поўдні са скіфамі, а на ўсходзе з андрафагамі, паўночней неўраў Герадот змяшчаў бязлюдную пустэльню.
Археалагічна звычайна атаясамляюцца з носьбітамі мілаградскай культуры (VII-II ст.ст. да н. э.).
Этнічна атаясамляюцца з балтамі, аднак існуюць таксама версіі атаясамляўшыя неўраў з продкамі славян, кельтамі і нават фіна-уграмі.
«Бацька гісторыі» паведамляе аб неўрах наступнае: «Паўночныя часткі Скіфіі, якія распасціраюцца ўнутр мацерыка, угару па Істру (Дунаю), мяжуюць спачатку з агафірсамі, затым з неўрамі, потым з андрафагамі і, нарэшце, з меланхленамі». Далей ён працягвае: «Істра – першая рака Скіфіі, за ёй ідзе Цірас. Апошні пачынаецца на поўначы і выцякае з вялікага возера на мяжы Скіфіі і землі неўраў. У вусце гэтай ракі жывуць эліны, званыя цірытамі. На поўнач ад алізонаў жывуць скіфы-земляробы. Яны сеюць зерне не для ўласнага пражытка, а на продаж. Нарэшце, яшчэ вышэй за іх жывуць неўры, а на поўнач ад неўраў, наколькі я ведаю, ідзе ўжо бязлюдная пустыня », – заканчвае апісанне антычны гісторык.
Звесткі, якія ён паведаміў, дазваляюць з высокай ступенню пэўнасці вызначыць месцазнаходжанне зямлі неўраў. Пад «вялікім возерам» Герадот мае на ўвазе прыпяцкія балоты, якія цалкам маглі стаць натуральнай мяжой.
Далей Герадот напісаў, што неўры за адно пакаленне да паходу Дарыя (гэта значыць у сярэдзіне VI ст. да нашай эры) перасяліліся са сваёй радзімы ў зямлю будзінаў “з-за змей”. Ці то сапраўды ў той год адбылося нябачанае нашэсце гэтых гадаў, ці то пад «змеямі» Герадот меў на ўвазе ворагаў гэтага народа, – сказаць цяжка. Далей у апісанні неўраў ён яшчэ больш заблытвае чытачоў, паведамляючы літаральна наступнае: «Гэтыя людзі, відаць, ведзьмакі. Скіфы і тыя, што жывуць сярод іх эліны, прынамсі, сцвярджаюць, што кожны неўрыт штогод на некалькі дзён робіцца ваўкам, а затым зноў прымае чалавечае аблічча ». Гэта паведамленне дазволіла навукоўцам прасачыць прадстаўлення пра пярэваратняў-воўкалакаў у глыбінях гісторыі. Бо прыведзеная антычная легенда пра ператварэнне неўраў ў ваўкоў была аж да пачатку XX стагоддзя папулярным матывам беларускага фальклору.
Герадот таксама паведамляе, што неўры за адно пакаленне да паходу Дарыя (гэта значыць у сярэдзіне VI стагоддзя да н. э.) змушаны былі перасяліцца са сваёй радзімы ў зямлю будзінаў з-за “змей”. Сярод іх звычаяў завецца культ ваўка.
Змяя была татэмам у фракійскіх і балцкіх плямёнаў. Магчыма выцясненне неўраў народамі, у якіх татэмам была змяя.
Ёсць згадванне, што цар (цары) неўраў нароўні з іншымі царамі Вялікай Скіфіі бралі ўдзел у знакамітым Савеце цароў Скіфіі 512 г. да н. э.: “Меркаванні ўдзельнікаў (Саветы) падзяліліся: цары гелонаў, будзінаў і саўраматаў прыйшлі да згоды і абяцалі дапамагчы скіфам. Цары ж агафірсаў, неўраў, андрафагаў, а таксама меланхленаў і таўраў (крымчане) далі скіфам такі адказ: “Калі б вы перш не вырабілі крыўды персам і не пачалі вайны з імі, тады мы злічылі б вашу просьбу правільнай і ахвотна дапамаглі б вам. Аднак вы без нашай дапамогі ўварваліся ў зямлю персаў і валодалі ёю, пакуль бажаство дапушчала гэта. Зараз гэта ж бажаство на іх баку, і персы жадаюць адплаціць вам тым жа. Мы ж і тады нічым не пакрыўдзілі гэтых людзей і зараз першымі зусім не будзем варагаваць з імі. Калі ж персы ўступяць і ў нашу краіну і нападуць на нас, то мы не дапусцім гэтага. Але пакуль мы гэтага не бачым, то застанемся ў нашай краіне. Нам здаецца, што персы прыйшлі не супраць нас, а супраць сваіх крыўднікаў”.
У канчатковым выніку, скіфы, вымотваючы персаў, прайшлі па царствах Паўночнай Скіфіі, адступіўшы і ў зямлю неўраў, якія беглі на поўнач у пустэльню.
