Дачыненні Вялікага Княства Літоўскага з Расейскай дзяржавай не абмяжоўваліся выключна войнамі. Знаходзячыся побач, дзве краіны не маглі не ўзаемадзейнічаць у сферы культуры. У ХVІ-ХVІІІ стст. вызначальным быў уплыў Вялікага Княства. Менавіта дзякуючы нашым суайчыннікам у адсталую Масковію траплялі перадавыя еўрапейскія ідэі, новыя віды мастацтва, прагрэсіўныя тэхналогіі. На жаль, вельмі часта […]
Культура
48 артыкулаў
У кастрычніку 1988 г. Беларусь далучылася да Канвенцыі па ахове сусветнай культурнай і прыроднай спадчыны, прынятай ЮНЕСКА ў 1972 г. На сёняшні дзень 4 аб’екты, якія знаходзяцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь, уключаны ў Спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Белавежская пушча 1979, 1992Беларусь, Польшча Замкавы комплекс Мір 2000Мір, Гродзенская вобласць Геадэзічная дуга Струвэ 2005 […]
«Пагоня» — герб Вялікага Княства Літоўскага, які атрымаў статус дзяржаўнага ў час княжання Вітаўта Вялікага. Традыцыйны нацыянальны герб беларусаў. Уяўляе сабой выяву ўзброенага воіна на белым кані на чырвоным шчыце. Вершнік трымае ў паднятай правай руцэ меч, у левай — белы, чырвоны альбо сіні шчыт з залатым шасціканцовым крыжом. З левага […]
Архітэктура і мастацтва Значныя здабыткі мела ў ХVІІ-ХVІІІ стст. архітэктура Вялікага Княства. Паводле праектаў вядомых дойлідаў Я. Глаўбіца, Дж. Сака, К. Спампані ды іншых узводзіліся і перабудоўваліся кляштары, магнацкія рэзідэнцыі. Да найлепшых архітэктурных узораў таго часу належаць збудаваныя ў стылі барока віленскія касцёлы святога Казіміра, святой Тэрэзы, святых Пятра і […]
Першыя кнігі ў Лондане надрукаваў беларус Літвін на берагах Тэмзы Гісторыя зберагла імя лонданскага першадрукара. Майстра, які пасяліўся там напрыканцы XV стагоддзя, звалі Jon Lettou. Брытанскія гісторыкі і бібліёграфы аднадушныя ў тым, што ён быў іншаземцам. Паводле тагачаснай традыцыі, чужаземцы звычайна дадавалі да свайго імя назву роднага горада або краіны, […]
Школы і калегіюмы Вялікае Княства Літоўскае мела разгалінаваную сістэму адукацыі, у якую ўваходзілі навучальныя ўстановы розных роўняў. Гістарычныя крыніцы паведамляюць пра гарадскія школы пры цэрквах і касцёлах, праваслаўных брацтвах і пратэстанцкіх зборах. Вядома пра існаванне школаў пры каталіцкіх храмах у Горадні, Полацку, Менску, Віцебску, Міры, Нясвіжы, Гайне, Мастах, Палонцы, Трабах, Зэльве, Лідзе, Слоніме, […]
Пасля паўстання 1831 г. нацыянальны ўціск на землях Літвы-Беларусі рэзка ўзмацніўся. Пры расейскім урадзе быў створаны адмысловы Камітэт па справах заходніх губерняў, мэтаю дзейнасці якога стала поўная русіфікацыя краю. Улады канфіскоўвалі маёнткі, пазбаўлялі паўстанцаў дваранскіх правоў (шляхоцтва адабралі ў 10 тысяч нашых суайчыннікаў). На далучаным да імперыі абшары хутка пашыралася землеўладанне расейскіх […]
Расейская імперыя, якая была «турмой народаў», сталася і месцам фармавання новых нацыяў. Насуперак уціску і русіфікацыі ў XIX ст. пачаў набіраць сілу наш нацыянальны рух. Ен быў падрыхтаваны дзейнасцю навукоўцаў, творчай інтэлігенцыі, патрыятычных студэнцкіх арганізацыяў. У гэтым асяроддзі выспявала выснова пра існаванне самабытнага беларускага этнасу. Аднымі з пачынальнікаў беларускага Адраджэння […]
На працягу некалькіх стагоддзяў фармавання славянская моўная культура на тэрыторыі ВКЛ, а пазней і Рэчы Паспалітай, да пачатку XVI стагоддзя ўжо даволі адрознівалася ад той, якая існавала ў Маскоўскай дзяржаве. Калі жыхары дзяржаў часцяком без праблем разумелі адзін аднаго, то ў пісьмовай форме адрозненні сталі больш відавочныя. У 1556-1561 гг. […]