Мікалай Радзівіл Чорны (1515–1565) – адзін з найвыдатнейшых дзеячаў Беларуска-Літоўскай дзяржавы XVI стагоддзя. Ён паходзіў са старажытнага роду ў Беларусі і Літве, які ўжо ў XVI ст. заняў, бадай, першае месца сярод магнацкіх радоў Вялікага Княства Літоўскага па магутнаці, колькасці маёнткаў і палітычным уплыве. Сам Мікалай Радзівіл прычыніўся да ўзвышэння гэтага […]
Персаналіі
63 артыкулаў
Наш суайчыннік Барыс Скосыраў (1896—1989) быў адным з апошніх прадстаўнікоў еўрапейскіх рамантычных авантурыстаў. На працягу дзевяці дзён на цалкам законных падставах ён быў каралём маленькай дзяржавы ў Пірэнеях. І страціў гэты тытул, здаецца, зусім выпадкова. У інтэрв’ю розным выданням сам Скосыраў называў сябе “Белым Рускім родам з Вільні” (White Russian […]
Пераемнікам вялікага князя і караля Яна Казіміра Вазы стаў Міхал Вішнявецкі. Пры ім узмацніліся ўсобіцы паміж магнацкімі групоўкамі. Чатыры Соймы з шасці былі сарваныя, і грамадзянскую вайну перадухіліла толькі тое, што ў 1672 г. на Рэч Паспалітую напала Асманская імперыя. Манарх падпісаў ганебны мір, паводле якога туркі атрымлівалі Падолле, але […]
«Літоўскі Геркулес» У абароне Айчыны ад захопнікаў з усходу і поўдня праславіўся князь Юрый Радзівіл. Лаўры пераможца даставаліся яму ў трыццаці бітвах. Сучаснікі так і называлі яго – Victor, што ў перакладзе з лаціны азначае «пераможца». Юрай Радзівіл заслужыў таксама ганаровае імя «літоўскі Геркулес». У 1511 г. ён разам з […]
Імя Міндава ўпершыню сустракаецца ў летапісах пад 1219 г. у сувязі з ягонай дамовай з галіцка-валынскімі князямі супраць Польшчы. У адным з беларускіх летапісаў – «Хроніцы Быхаўца» – апавядаецца, што, забіўшы частку сваіх супернікаў і выгнаўшы на чужыну іншых, Міндаў у 1235 г. «пачаў княжыць ва ўсёй зямлі Літоўскай адзін, меў […]
Пасля смерці Сцяпана Батуры вялікім князем літоўскім і каралём польскім быў абраны Жыгімонт Ваза – сын караля Швецыі Юхана і Кацярыны, дачкі Жыгімонта Старога. Новы манарх уладарыў 45 гадоў, пад час якіх у нашай дзяржаве адбываліся вельмі значныя падзеі. Жыгімонт Ваза падтрымаў Берасцейскую царкоўную вунію, аде не дапусціў грэцка-каталіцкіх біскупаў у […]
Змаганне з Кейстутам Стаўшы гаспадаром, Ягайла адразу ж сутыкнуўся з супрацівам свайго магутнага дзядзькі Кейстута, які княжыў у Троках. У 1381 г. Кейстут захапіў Вільню і вялікакняскі пасад, аднак праз год Ягайла здолеў вярнуць сабе сталіцу. У часе перамоваў ён паланіў Кейстута, зняволіў яго ў вежы Крэўскага замка, а потым […]
Прыкладам патрыятычна настроеных дзеячоў, што верылі ў вялікую сілу навукі і рэформаў, стаў падскарбі (міністр фінансаў) Вялікага Княства Антоні Тызенгаўз (1733-1785). Рэфарматар і прадпрымальнік, адміністратар і мецэнат, ён замахнуўся на вельмі многае: з адсталай правінцыі зрабіць добраўпарадкаваны квітнеючы край. Сучаснікі называлі яго Інфлянцкім д’яблам і Літоўскім царом, а сам кароль і вялікі […]
У часе валадарання Віценя гучную славу ў дзяржаве і за яе межамі здабыў гарадзенскі стараста Давыд. У ім жыхары беларускага Панямоння знайшлі мужнага і шчодра надзеленага вайсковым талентам абаронцу ад няспынных крыжацкіх нападаў. Давыд няраз граміў няпрошаных гасцей на сваёй зямлі і вадзіў дружыны ў нямецкія ўладанні. У нямецкіх хроніках называецца кашталянам або […]